DE CIVITATE ROMANA

Cives qui Romae vivebant in duas partes dividebantur: cives romani proprie et peregrini. Cives romani iure commercii, testamenti, connubii et suffragii fruebantur, interea peregrini nullo iure fruebantur.
Quaere acceperunt arma et pugnarunt ut ius civitatis consequueretur.
Anno nonagessimo ante Christum, L. Iulius Caesare et P. Rutilio consulibus data est Lex Iulia quae civitatem iis civitatibus quae arma non acceperunt dabat.
Sed ista lex non saciavit animos rebelium et anno undenonagessimo ante Christum lex Plautia Papiria prolata est. Que ius civitatis sub istis conditionibus tribuebat: si qui foederatis civitatibus adscripti fuissent, si tum cum lex ferebatur in Italiam domicilium habuissent et si sexaginta diebus apud praetorem esse professi.
Archias conditionibus quas lex petebat implevit et tutus sub patrocinio Lucullorum vivevat.
Sed multi advenae civitatem cum fraude acceperunt et anno sexagesimo quinto ante Christum data est Lex Papia de Civitate ad eos coercendos qui temere et illicite civitetem romanam usurpassent.
Tunc apparuit quidan Gratus qui Archiam accusavit dicens: Archias non est civis romanus quia non est in censibus. Cicero deffendit Archiam et causam obtyinuit.

DE VITA ARCHIAE

Aulus Licinius Archias anno centessimo vicessimo ante Christum Antiochiae ex Siria natus est.A teneris unguiculis ad studium artium quae pertinent ad pueritiam dedit se postea cum ex pueris concessit ad studium oraroriae se contulit. Coepit prestare omnium in sapentia. Percurrit Asiam et totam Graeciam avidus laudi et venit ad Italiam ubi Tarentini, Locrenses, Regini et Neapolitani hunc civitaten donarunt-
Sed illi magnopere adventare Romam cupiebat et cum erat praetextatus venit Mario et Catulo consulibus. Adeptus est consules eos quorum alter multa ad scribendum habebat alter non solum gestas sed etiam elegantiam et amorem pöesi.
Multae familie nobilisimae eum acceperunt praesertim familia Lucullorum et ista domo non solum in adolescentia sed etiam in senectute favit natura et virtute eius.
Archis coepit docere et docuit Ciceroni primas litteras.
In Siciliam cum M. Lucullo perrexit et cun eodem Heracleam civitatem confoederatam venit et civitatem meritis suis et gratia M. Luculli consequutus est.
Civitas romana concesa est lege Plautia Papiria anno nonagesimo ante Christum sub istis conditionibus: si qui foederatis civitatibus adscripti fuissent si tum cun lex ferebatur in Italiam domicilium habuissent et si sexaginta diebus apud praetorem esse professi.
Archias Heracleae inscriptus erat Romae abhinc multos annos vivebat et apud praetorem Q. Metelum professus est ut civitetem donaret sibi.
Sed abutatur multum amplitudine civitate et anno sexagessimo quinto ante Christum data est Lex Papia ut Romam ex omnibus qui civitatem consequuti errant fraude purgaret-
Et tum quidam homo nominatus Gratus Archiam accusavil decens: Archias non est civis romanus quia in censibus non est.
Archias memini Ciceronem qui attingerat verticem honorum politicorum. Cicero Archiam optime deffendi dicens: Archiam civem romanum esse quia tres conditiones quas petet lex implet et asciscendum nobis meritis suis a numero civium si non fuisset.